گندزادیی آب مورد تاکید سازمان بهداشت جهانی (WHO) است؛ ضد عفونی آب آشامیدنی با در نظر گرفتن تراکم و اندازه جمعیت، احتمال خطر بیماری های ناشی از آب آلوده و همچنین نبود تسهیلات بهداشتی اهمیت ویژه ای دارد. روش های گندزدایی آب نباید برای حفاظت منابع آب از آلاینده ها مورد استفاده قرار گیرند؛ زیرا منابع آب باید همیشه از آلودگی های خام و مشکلات ناشی از مصرف مواد گندزدا محافظت شوند. در این مقاله به طور مفصل با مراحل گندزادیی آب و مدرن ترین و ساده ترین روش گندزادیی آب آشنا می شویم.

آشنایی با مراحل گند زدایی آب

بعد از تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی آب یکی از مراحل اصلی گندزدایی آب است که روی سلامت انسان می تواند تاثیر زیادی بگذارد. برای تصفیه آب از تجهیزات مختلفی می توان استفاده کرد که در هر مرحله باعث حذف مواد آلی ، فلزات سنگین و مواد معدنی می شوند. این تجهیزات روی میکروارگانیسم های بیماری زای آب تاثیری نداشته و بنابراین باید در مراحل پایانی تصفیه آب یعنی مرحله شیمیایی آب را از این موجودات پاکسازی کرد.

منابع تامین آب آشامیدنی به میکروب ها و میکروارگانیسم های زیادی آلوده هستند که باید قبل از مصرف این آب را ضدعفونی نمود؛ در غیر این صورت می تواند عوارض خطرناکی را برای سلامت انسان ها به دنبال داشته باشد. اصلی ترین مرحله در تصفیه آب، گندزدایی و ضدعفونی آب آشامیدنی است تا ویروس ها، باکتری ها و تخم انگل و سایر موجودات از آب حذف شوند. در تصفیه خانه های آب طی دو مرحله گندزدایی آب انجام می شود.

۱.گند زدایی اولیه آب: این مرحله پیش نیاز مرحله پایانی یا ثانویه گندزدایی آب است و به منظور از بین بردن عوامل بیولوژیکی مثل جلبک ها باید حتما انجام شود.

۲.گند زدایی پایانی آب: مرحله ثانویه گندزدایی آب در تصفیه خانه ها با هدف حذف ویروس ها، میکروب ها، دیگر ارگانیزم های بیماری زا و محافظت شبکه توزیع آب دربرابر رشد دوباره میکروب ها صورت می گیرد. بعد از مرحله پایانی ضد عفونی آب آشامیدنی از نظر بهداشتی و سلامتی خطری برای انسان در صورت مصرف آب وجود نخواهد نداشت. در تصفیه خانه های فاضلاب نیز گندزدایی آب به منظور از بین بردن گونه های مختلف باکتری های باقی مانده در پساب خروجی فاضلاب انجام می گیرد.

در تصفیه خانه های آب به روش های مختلفی عملیات گندزدایی اجرا می شود که در ایران افزودن کلر یا ترکیبات آن به آب از رایج ترین روش های ضد عفونی آب هستند. این روش اقتصادی ترین و ارزان ترین راه حل برای گندزدایی آب است و کلر به دلیل داشتن قدرت بالا می تواند سلامت آب را در همه مسیرهای توزیع سیستم آب رسانی تضمین نماید و در این روش نیازی به گندزدایی پایانی نیست.

انواع گند زدایی آب

روش ها و موادی که برای ضد عفونی آب آشامیدنی مورد استفاده قرار می گیرد می تواند با تاثیرگذاری های متفاوت باعث از بین رفتن آلودگی های فیزیکی و بیولوژیکی و شیمیایی آب شود. برای مثال بعضی از روش های گندزدایی آب دیواره سلولی میکروب های بیماری زا را تخریب کرده و باعث حذف کامل این موجودات می شوند. همچنین به کارگیری ترکیبات فنلی برای گندزادیی آب باعث تغییر تراوایی غشایی سیتوپلاسم ها شده و تمام عوامل مغذی از سلول میکروارگانیسم به خارج تراوش می کند و به تدریج از بین می رود؛ در نهایت از رشد و تولید متل آن ها جلوگیری می شود.

بعضی دیگر از شیوه های گندزدایی آب سبب لخته شدن پروتئین ها می شوند و می توانند عوامل اسیدی و قلیایی را تغییر دهند که باعث مرگ سلول ها و ضدعفونی آب خواهد شد. همچنین هدف استفاده از دیگر روش های ضد عفونی آب تغییر در ساختار آنزیم ها است که منجر به حذف کامل سلول بیماری زا در آب خواهد شد.

برترین روش گند زدایی آب

هر کدام از روش های گندزادیی آب، مواد و گازهای ضدعفونی کننده می تواند تاثیراتی را بر ساختار سلول ها بگذارد؛ بنابراین این شیوه ها و مواد گندزدا قابلیت از بین بردن تمام آلودگی های موجود در آب را نخواهند داشت. با توجه به این موضوع چند عامل اصلی و مهم برای انتخاب بهترین روش گندزدایی آب وجود دارد که می توان به نوع میکرو ارگانیسم های بیماری زا، شرایط محیطی در تصفیه خانه های مختلف، مقدار و حجم سلول های بیماری زا، مقدار بودجه برای ضدعفونی کردن آب، میزان دسترسی به نور خورشید، دما و میزان ph آب اشاره کرد.

مشخصات یک گندزدای مناسب آب

یک گندزدای قوی آب باید مدت زمان تاثیرگذاری سریعی داشته و از قدرت نفوذ بالایی برخوردار باشد. همچنین باید روی تمام گونه های میکروارگانیسم موجود در آب تاثیرگذار بوده و نباید هیچ گونه لکه و بوی زننده و تیزی را از خود به جای گذارد. از ویژگی های دیگر یک گندزدای آب مناسب می توان به محلول بودن در آب، صرفه اقتصادی داشتن، قابل دسترس بودن و بی خطر بودن برای حیات انسان ها، گیاهان و جانوران و حیوانات اشاره کرد.

ساده‌ ترین روش گند زدایی آب

جوشاندن آب به عنوان ساده ترین روش گندزدایی آب محسوب می شود؛ برای این کار باید آب را تا دمای ۱۰۰ درجه سانتی گراد گرم کرد. در این دما تعداد بسیار زیادی از موجودات بیماری زا مثل ویروس ها و باکتری های عامل بیماری های مسری از بین می روند. البته برای اینکه جوشاندن آب بیشترین تاثیر را در ضد عفونی آب آشامیدنی داشته باشد باید حداقل تا ۲۰ دقیقه عمل جوشیدن ادامه یابد. استفاده از کلر و ترکیبات آن و آفتاب از دیگر روش های گندزدایی آب به ساده ترین شکل هستند.

جوشاندن برای ضد عفونی مقدار کم آب روش مناسبی است که در آن بیشتر پاتوژن های بیماری زا حذف می شوند و قبل از جوشاندن باید آب را از یک پارچه تمیز عبور داد تا کدورت های آن صاف شود.

جوشاندن آب می تواند محدودیت هایی شامل مثل کمبود سوخت و تجهیزات گرمایشی و جوشاندن آب بین ۵ تا ۲۰ دقیقه را در شرایط اضطراری داشته باشد. در این روش آب کمی بی مزه می شود که می توان با ایجاد تلاطم به آب هوادهی داد و آب را برای چند ساعت در جایی بی حرکت نگه داشت و مقدار کمی نمک به آن اضافه کرد تا آب اصلاح شود.

در شرایط ارژانسی ضد عفونی آب آشامیدنی به وسیله نور آفتاب یک روش تصفیه اثر بخش است. برای این کار و جهت مصارف خانگی می توان ظروف شیشه ای حاوی آب را به مدت یک روز در نور مستقیم آفتاب قرار داد. در این صورت پاتوژن ها از بین می روند؛ ولی برای افزایش کارایی بهتر است در قسمت بالای بطری فضای خالی کافی برای اکسیژن گیری و به هم زدن خوب نیز در نظر گرفته شود.

روش های نوین گندزدایی آب

برای ضد عفونی آب آشامیدنی و گندزدایی آب از قدیم روش های گوناگونی مثل استفاده از مواد شیمیایی مختلف وجود داشته است. در حال حاضر علاوه بر روش های سنتی، روش های نوین گندزدایی آب نظیر استفاده از الکترولیز نمک طعام، روش های فیزیکی دیگری مثل اشعه الکترونیکی، اشعه گاما، صدا و حرارت و اشعه فرا بنفش وجود دارد.

گندزدایی آب با اشعه فرابنفش (UV)

با قرار گرفتن آب حاوی ویروس ها، باکتری ها و تک یاخته ها در مقابل طول موج مناسب اشعه فرابنفش این موجودات قادر به تولید مثل و فعالیت نخواهند بود و باعث گندزدایی آب می شود. طبق تحقیقات انجام شده نور اشعه ماوراءبنفش با طول موج ۲۵۳.۷ نانومتر می تواند بر DNA میکروارگانیسم های بیماری زا مثل وبا ، فلج اطفال، حصبه، هپاتیت و بیماری های باکتریایی، ویروسی و انگلی تاثیر بگذارد.

اشعه فرابنفش (UV) به تنهایی یا به همراه هیدروژن پراکسید طی فرآیند اکسیداسیون UV قادر به از بین بردن آلودگی های شیمیایی مثل داروها، سموم دفع آفات و حلال های صنعتی می باشد. همچنین از این روش می توان برای از بین بردن TOC و ازون نیز استفاده کرد. برای ضدعفونی آب آشامیدنی با اشعه UV مقدارtr > 90 % m–۱ در آب < 1 NTU و دوز ۲۰ الی ۴۰ mW·s·cm–۲ توصیه می شود.

مزیت استفاده از روش های نوین گندزدایی آب

روش های نوین گندزادیی آب در مقایسه با روش های دیگر می تواند مزایایی را به همراه داشته باشد که از جمله می توان به سازگار با محیط زیست (عدم تولید آلاینده در زمان کار با این ترکیب ها)، اثر بخشی بالا (قرار گرفتن تمام میکروارگانیسم های شناخته شده تحت تاثیر نور اشعه فرابنفش)، امنیت بالا (عدم استفاده از مواد شیمیایی و نبود خطری برای انسان و محیط زیست) و کم بودن هزینه گندزدایی آب اشاره کرد.

جمع بندی

برای گندزادیی آب روش های سنتی و نوینی وجود دارد؛ اما بهترین روش باید بتواند در برابر پاتوژن های آب اثربخشی خوبی داشته باشد و تصفیه آب را با کیفیت بالایی انجام دهد. همچنین فرآیند کنترل راحت و در دسترس بودن و قیمت اقتصادی از دیگر مشخصات برترین روش گندزدایی آب هستند. خانواده آب (Water Family) از شرکت‌های باسابقه حوزۀ تصفیه آب در جنوب کشور با بیش از ۱۰ سال سابقه در زمینۀ تولید دستگاه تصفیه آب خانگی و صنعتی در خدمت شما مشتریان عزیز است. اگر تاکنون از سایت ما خرید نکرده‌اید با ثبت نام در سایت ما برای اولین خرید تا سقف ۱۵% تخفیف بگیرید!